Wentylacja mechaniczna pozwala na odzysk ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku, a także przekazywanie do pomieszczeń czystego powietrza, oczyszczonego w rekuperatorze, wyposażonym w filtry cząstek stałych. Oczywiście, aby wentylacja mogła działać prawidłowo konieczne jest wykonanie projektu, który zakłada odpowiednie rozmieszczenie wszystkich elementów rekuperacji, a w przypadku gruntownego wymiennika ciepła miejsce doprowadzenia go do budynku, a także usytuowania czerpni. Z tych powodów wentylacja mechaniczna powinna być zaplanowana na etapie projektowania budynku.
Wybór rekuperatora a kierunek przepływu powietrza nawiewanego i wywiewanego przez urządzenie
Rekuperator składa się z dwóch wentylatorów – nawiewnego i wywiewnego, a także wymiennika ciepła. To w wymienniku energia cieplna powietrza wywiewanego przekazywana jest dla powietrza nawiewanego. Strumień powietrza nawiewanego przepływając przez filtry oczyszczany jest z zanieczyszczeń grzybicznych i bakteryjnych. Konstrukcja wymienników ciepła uniemożliwia mieszanie się strumieni czystego powietrza nawiewanego do pomieszczeń oraz zanieczyszczonego powietrza, które jest z nich wyciągane. Wyjątkiem są obrotowe wymienniki ciepła, których zasada działania opiera się na mieszaniu się obu tych strumieni powietrza. Pozostałe wymienniki ciepła, czyli krzyżowe, przeciwprądowe oraz spiralne skonstruowane są tak, żeby nie dochodziło do mieszania się oby strumieni powietrza. Odzyskiwanie ciepła w wymiennikach spiralnych i przeciwprądowych jest nawet o ponad 20% większe niż w przypadku wymienników krzyżowych, w których często odzysk ciepła jest na poziomie 60-70%. W wymiennikach przeciwprądowych kanały wentylacyjne dla powietrza nawiewanego i wywiewanego są poprowadzone równolegle, a powietrze ciepłe i zimne płynie w przeciwnym kierunku, co wpływa na sprawność odzysku ciepła. Odzysk ciepła w wymiennikach spiralnych – przeciwprądowych wynosi powyżej 90%.
Lokalizacja wymiennika ciepła – gdzie najlepiej umieścić centralę wentylacyjną / rekuperator?
Przede wszystkich centrala wentylacyjna powinna być umieszczona w miejscu ocieplonym, w którym temperatura nie spada poniżej 0°C, tak by straty ciepła nie powodowały zakłóceń w działaniu wentylacji mechanicznej. Rekuperator może być zatem umieszczony na nieużytkowym poddaszu lub w kotłowni. To drugie miejsce nie jest rekomendowane w przypadku zainstalowania kotła węglowego, ze względu na zanieczyszczenia powstające podczas spalania węgla. Rekuperator można umieścić nawet w jednym z domowych pomieszczeń, wtedy najlepiej jeśli zabudowany jest szafą. Oczywiście trzeba pamiętać, że do rekuperatora musi być odpowiednie dojście, zatem w przypadku serwisowania powinna być zapewniona odpowiednia przestrzeń. Rekuperator może być w dodatku urządzeniem głośnym, dlatego, jeśli ma się znaleźć przy sypialni, trzeba pomyśleć o modelu wyposażonym w system wyciszający jego pracę. Niewątpliwie właściwe ulokowanie rekuperatora ma wpływ na komfort mieszkańców, a także odzyskiwanie ciepła.
Lokalizacja czerpni i wyrzutni istotna z punktu widzenia efektywności wentylacji mechanicznej
W projekcie musi być określone miejsce, gdzie znajdzie się czerpnia i wyrzutnia. Tutaj są rygorystyczne wymogi, których należy przestrzegać, aby wentylacja mechaniczna działała efektywnie. Dotyczą one odległości pomiędzy czerpnią a wyrzutnią na ścianie budynku, która nie może być mniejsza niż 1,5 m. Ponadto przy lokalizacji czerpni trzeba również wziąć pod uwagę miejsce, gdzie latem jest najchłodniej. Dzięki temu mimo panujących upałów można uzyskać nieco większy komfort wewnątrz pomieszczeń i dopływ świeżego powietrza. Czerpnia powinna znajdować się przynajmniej 8 metrów od okien sąsiadujących zabudowań, a także miejsc parkingowych. Wlot czerpni musi być usytuowany na wysokości przynajmniej 2 m.
Rozmieszczenie nawiewników i wywiewów w domu
Należy jeszcze zwrócić uwagę na rozmieszczenie nawiewników, takich jak kratki wentylacyjne czy anemostaty. Mogą być one umieszczone zarówno w podłodze, ścianie, jak i suficie. Najlepsze efekty jeśli chodzi o wentylację i odzysk ciepła można uzyskać umieszczając je w górnej strefie pomieszczeń. Wywiewy zawsze umieszczane muszą być w ścianie lub suficie. Zlokalizowane muszą być tam, gdzie jest najwięcej zanieczyszczeń, a więc w łazience, a także kuchni. Stosowanie nawiewników w kuchniach otwartych jest niepotrzebne, a i w zamkniętych wystarczy mieszanie się powietrza pomiędzy pomieszczeniami dzięki odpowiednim podcięciom w drzwiach. Poza kratkami wentylacyjnymi to jedyny element, który jest taki sam w wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej. Przy szerokości drzwi o wartości 80 cm, wykonywane jest podcięcie 1 cm.
Przy instalacji wentylacji mechanicznej należy jeszcze pamiętać o odpowiednim wyborze rur doprowadzających i odprowadzających powietrze. Powinny być wykonane z trwałych materiałów. Najlepsze są rury spiro, a także wykonane ze specjalnego tworzywa typu flex, które odporne są na zagrzybienie. Kanały wentylacyjne muszą być dodatkowo odpowiednio zaizolowane wełną mineralną. Odpowiednie wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej gwarantuje bezawaryjną eksploatację systemu przez wiele lat.